İş Sözleşmesi Nedir? İş Sözleşmesi Türleri Nelerdir?

İş sözleşmesi, bir işçinin belirli bir işin görülmesi karşılığında işverenin ücret ödeme borcu altına girdiği, taraflar arasında karşılıklı hak ve yükümlülükler doğuran hukuki bir sözleşmedir. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre iş sözleşmesi, işçinin bağımlı olarak iş görmeyi, işverenin ise ücret ödemeyi üstlenmesiyle kurulur. Bu sözleşmenin kurulabilmesi için tarafların iradelerinin uyuşması yeterli olup, bazı istisnai durumlar dışında yazılı şekil şartı aranmaz. Ancak uygulamada hem ispat kolaylığı hem de olası uyuşmazlıkların önüne geçmek adına iş sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması önemlidir. İş sözleşmesi, iş ilişkisini düzenleyen temel belge niteliğinde olup, hem işçi haklarını hem de işverenin yasal yükümlülüklerini belirler.

İş sözleşmeleri, farklı ihtiyaç ve koşullara göre çeşitli türlerde yapılabilir. En yaygın sınıflandırma süreye göre yapılan ayrımdır. Bu kapsamda iş sözleşmeleri belirli süreli ve belirsiz süreli olmak üzere ikiye ayrılır. Belirsiz süreli iş sözleşmesi, taraflar arasında sona erme tarihi kararlaştırılmamış iş ilişkilerinde söz konusudur ve fesih bildirimine kadar devam eder. Belirli süreli iş sözleşmesi ise, işin süresinin, projenin veya belirli bir olgunun tamamlanması gibi objektif bir nedenin varlığı halinde, tarafların belirli bir süre için sözleşme yapmasıyla kurulabilir. Ancak bu tür sözleşmeler, iş güvencesi hükümlerinden kaçınmak amacıyla zincirleme şekilde yapılamaz; aksi hâlde belirsiz süreli iş sözleşmesine dönüşür.

Bir diğer önemli ayrım, işin niteliğine göre yapılan tam süreli ve kısmi süreli iş sözleşmeleridir. Tam süreli iş sözleşmesinde işçi, işyerinde haftalık kırk beş saatlik normal çalışma süresinin tamamını çalışır. Kısmi süreli iş sözleşmesinde ise işçinin haftalık çalışma süresi bu sürenin önemli ölçüde altında olur. Bu sözleşme türü özellikle öğrenci, ev hanımı veya ek iş yapmak isteyen kişiler tarafından tercih edilir.

Sonuç olarak, iş sözleşmesi türünün doğru belirlenmesi hem işçinin hak kaybı yaşamaması hem de işverenin hukuki sorumluluklarını yerine getirmesi açısından büyük önem taşır.